Moda’nın sosyolojik bir olgu olması gerçeğinden hareketle, insanı ilgilendiren her olaydan ve her durumdan etkilenebildiği bir gerçektir. Moda tasarımcısı yaşadığı toplumun gündeminden ve dinamiklerinden haberdar olarak, o toplumda yaşayan bireylerin ihtiyaçları ve talepleri doğrultusunda ürün tasarlamaktadır. İşte bu noktada moda tasarımı, kişinin kendisini özgürce ve hiçbir kaygı gütmeden ifade edebildiği sanattan farklılaşır. Bir moda ürünü; form, fonksiyon ve fayda kıstasları ile üretildiğinden özgün bir dışa vurum ürünü olan sanat eseri niteliği taşımamaktadır. Moda, tasarımcıların toplumu etkileyen her olay ve olguyu ilham alabilmeleri nedeni ile sanatın her alanı ile etkileşim halinde bulunurlar. Bir moda ürünü tasarlanırken sinema, tiyatro, heykel, resim, seramik, müzik, mimari, vb. birçok sanat alanından beslenebilir, eserlerin izlerini taşıyabilir ve bunun tam tersi bir durum da gerçekleşebilir. Bir kostüm; bir müziğe, bir şiire veya bir tabloya ilham olabilir.
Moda endüstrisinin ürünleri üzerinde görülen sanatsal etkiler akıllara “moda bir sanat mıdır” sorusunu getirmiş, uzun yıllar tartışılan bu konu ile ilgili birçok yorum yapılmıştır. Döneminin öncü, aykırı ve sanat sever moda tasarımcısı Yves Saint Laurent, ‘Moda sanat mıdır, değil midir?’ tartışmalarına 1960’lı yıllarda başlayıp sürdürdüğü sanatçılar ve onların eserlerinden ilham alarak tasarladığı elbiseleriyle modanın sanat olmasa bile sanattan ayrı düşünülemeyeceğini göstererek farklı bir yorum getirmektedir. Yves Saint Laurent, modanın sanat olmadığına ancak var olması için sanata ihtiyacı olduğuna inanmış ve moda dünyasına giriş yaptığı ilk yıllardan beri de sanat tarihi onun en önemli esin kaynağı olmuştur. Sanatçılara duyduğu hayranlık ve saygıyı onların eserlerinden ilham alarak tasarladığı giysilerle ifade etme yolunu seçmiştir. Bu yaklaşımıyla hem sanat hem de moda dünyasında büyük ses getiren tasarımcı sanatla olan ilişkisini “sanatçılara yakın hissedebilmek ve onların üstün yeteneklerinden dersler çıkarabilmek” olarak tanımlamıştır.
“Yves Saint Laurent YSL” moda evini kurduktan sonra yaşadığı özgürleşme süreci ile artık kendi iç dünyasını tasarımlarına aktarabilmeye başlayan tasarımcı, ilham aldığı sanatçılar ve onların eserlerinden izler taşıyan özel koleksiyonlar hazırlamıştır. “Sanata Adanmış Koleksiyonlar” olarak ifade ettiği bu koleksiyonlar ile tasarımcı, sadece moda dünyasını değil, dönemin sanat dünyasını da derinden etkilemiş ve büyük ses getirmiştir.
Moda tarihinin en popüler tasarımlardan biri olan Yves Saint Laurent’in “Mondrian elbisesi” 1965 sonbahar kış sezonunda sergilenmiştir. Mondrian’ı diğer sanatçılar takip etmiş; Matisse, Van Gogh, Monet, Braque ve Wesselman da Yves Saint Laurent ‘in ilham kaynakları arasında yerlerini almışlardır. Yves Saint Laurent, 1966’da Tom Wesselmann ve pop-art’a hayranlığını tasarımlarına yansıtarak belli etmiş, 1967 koleksiyonunda ise kübizme göndermeler yapmıştır. 1940 tarihli “La Blouse Romaine” isimli Henri Matisse tablosu, 1981 sonbahar-kış koleksiyonunda Laurent’in tasarladığı ipek bluza esin kaynağı olmuş, koleksiyonda kullanılan renklerin Matisse tablolarındaki kadar etkili olduğu dönemin yorumcuları tarafından kaleme alınmıştır.
1988 yılının ilkbahar-yaz koleksiyonunda ceketlerin üzerine yerleştirdiği Van Gogh ve Monet çiçeklerinin ve defilenin kapanışında yer alan gelinliğin dekoltesinden taşan Georges Braque güvercinlerinin sanat ve moda çevrelerinde büyük ses getirmiştir.
Bir giysinin sanatsal izler taşıyabilmesinin ve giysi tasarım sürecinin sanat alanları ile olan etkileşiminin görülmesi moda dünyasına olan bakış açısının ciddi anlamda değişmesine sebep olmuştur. Moda ürünü olarak ortaya çıkan tasarımların yaratım sürecinin tamamen sosyolojik verilere dayalı olmasının anlaşılması, sanatın birçok alanından beslendiğinin görülmesi ve disiplinler arası çalışmaların yarattığı güçlü etkinin fark edilmesi moda dünyasında bir ilke daha imza atan, “ modanın dahi devrimcisi” Yves Saint Laurent sayesinde olmuştur.
Yves Saint Laurent, üstün mesleki başarısı, kural tanımaz yenilikçi manifestoları ve imza attığı ilkler sebebi ile moda tarihinin unutulmaz tasarımcıları arasında yerini almıştır.
Pınar TÜRKDEMİR
Yoruma kapalı.