Page 42 - mart
P. 42
Herkesin bir cehennemi vardır, cenneti olduğu gibi. Toplumlar için de cennet
ve cehennem sistemi kültür, ihtiyaç ve coğrafi şartlara göre değişir?
Mesela; Arap inançlarına göre “Cehennem” akıllara zarar derecede sıcak ve
insanların durmadan azap çektiği bir yerdir. Orada her şey kaynardır. İçilen
ve yenilen her şey. Koca koca kayaların yandığı ve sönmek bilmeyen ateşler
vardır. Alev, kızıllık ve susuzluk… Çokça işlenir bu vurgular; kurak, çorak, çöl
ikliminde yaşayan Arap kültüründe. Çünkü Araplar coğrafyalarındaki çöl
ikliminin oluşturduğu hayat koşullarında yaşayan bir topluluktur. Bıkkınlık
oluşturacak derecedeki sıcak iklimleri, onlara zaten cehennemi yaşatır.
Cenneti de hayal ederken tam aksine; serin, ırmakların olduğu, çeşit çeşit
yemişli irem bahçeleriyle süslü, nimetlerin ve neşenin olduğu bol gölgeli bir
yerdir. Yaşadıkları yerin tam tersi, yani hayalleri, özlemleri…
Zemheri iklimiyle İskandinav ülkelerinin mitolojisinde de durum çöl
psikolojisinden farksızdır. Orada coğrafyanın çetinliğine göre cennet ve
cehennem anlatılmıştır. Soğuk İskandinav mitolojisine göre “Ölüler Diyar’ının
da bulunduğu rivayet edilen ve buzulların en kuzeyinde yer alan bölgedir
cehennem. Kainatın uçurumuna benzetilen bu büyük boşluk; sisler ve
karanlıklar ülkesidir. Kötülerin sürüldüğü ve azap çekeceği sonsuz soğuk yer.
“Hobbit”, “Yüzüklerin Efendisi” gibi yapıtlar İskandinav Nors mitolojisinin birer
ürünüdür desek yanlış olmaz.
Her nerede yaşıyor ve yaşatılıyorsak ödül istemimiz ve ceza talebimizin
mantık kurgusu aynı. Bol nimet, bozulmayan ekosistem, aşk, sevgi, gençlik
ve tabii sonsuz sağlık… Oysa cennet ya da cehenneme gitmek için ille de
ölmek gerekmez. İyilikten vazgeçip, sevgiden uzaklaşana işte tazecik bir
cehennem. Bu düşünceyi perçinleştin Dostoyevski’nin sözü olabilir. Usta
yazar “Cehennem, insanın kalbinde sevginin bittiği yerdir” diyerek yaşam
felsefesine son noktayı koyar. İnsan ölmeden önce de cehennemini ve
cennetini kendi yaratır. Oysa ruhunu cennete dönüştürmekle kalmamalı insan,
gittiği yere de cenneti götürmeli…
42
